Bij het prettig vrijen spelen lichamelijke, psychische en sociale factoren een grote rol. Dit betekent dat bijvoorbeeld medicatie en ziekte invloed kunnen hebben op het genieten van het vrijen. Ook angst of perfectionisme en je relatie hebben er invloed op. Daarnaast levert de bekkenbodem een belangrijke bijdrage aan het plezier in seks.
Als vrijen niet prettig gaat, kan er een negatieve spiraal ontstaan. Angst voor pijn of mislukking, vermijden of juist doorzetten (desnoods met de kiezen op elkaar), niet goed kunnen aangeven wat je prettig vindt, geen goede erectie kunnen krijgen of pijn ervaren. Het zijn allemaal factoren die een rol kunnen spelen in de negatieve spiraal. Het vrijen wordt daardoor minder leuk en prettig, en wordt soms helemaal vermeden.
Als je klachten ervaart tijdens het vrijen, dan kunnen de bekkenfysiotherapeut en de seksuoloog je hierbij goed helpen.
Bekkenfysiotherapie
Een goede werking van de bekkenbodemspieren is een essentieel onderdeel bij het vrijen. Als de bekkenbodemspieren niet goed werken, kunnen er klachten ontstaan. De bekkenbodem kan onderactief zijn (te weinig spanning hebben) of overactief (te veel spanning hebben).
Onderactiviteit (te weinig spanning) van de bekkenbodem
Bij een onderactieve bekkenbodem kan de steunfunctie van de bekkenbodem verminderd zijn wat tot de volgende klachten kan leiden:
- Erectieproblematiek
- Minder gevoel hebben bij het vrijen
Een onderactieve bekkenbodem kan verschillende oorzaken hebben. Denk hierbij aan een operatie aan de prostaat of blaas, aan langdurig persen bij een moeilijke stoelgang of aan een langdurig verkeerd gebruik van je bekkenbodemspieren.
De bekkenfysiotherapeut leert je op welke manier je de bekkenbodemspieren kunt versterken. Je leert de bekkenbodem weer goed aan te spannen en te ontspannen. De bewegingen van de bekkenbodem kunnen er voor zorgen dat de zin in seks vergroot wordt: je richt door het oefenen de aandacht op het bekkenbodemgebied, de bloedsomloop neemt toe en je kunt makkelijker opwindende gevoelens gaan ervaren. Daarnaast versterkt het ook de erectie en kan het orgasme sterker voelbaar zijn door krachtige aanspanningen van de bekkenbodemspieren. Een goed werkende bekkenbodem kan het genot van een orgasme vergroten.
Overactiviteit (te veel spanning) van de bekkenbodem
Bij een overactieve bekkenbodem is er te veel spanning in de bekkenbodem. Een overactieve bekkenbodem kan tot de volgende klachten leiden:
- Pijn bij penetratie
- Pijn in het bekkenbodemgebied (penis, scrotum, perineum)
- Pijn tijdens en/of na orgasme
- Vroegtijdige zaadlozing
- Angst bij seksuele gemeenschap
- Huidproblemen in en rond de penis
- Huidproblemen in en rond de anus
Een eerdere nare ervaring in het bekkenbodem gebied kan een mogelijke oorzaak zij voor een overactieve bekkenbodem. Ook het niet kunnen en durven ontspannen vanwege mogelijk urineverlies en angst voor pijn zijn mogelijke oorzaken. Door de trek aan de aanhechtingen van de bekkenbodemspieren kunnen zij overbelast en pijnlijk worden. Door de hoge spanning is de spier snel vermoeid en dat kan zich uiten in (spier)pijn, uitstralend naar de onderrug, de buik, de schaamstreek en de liezen. Een ander gevolg van een overactieve bekkenbodem is een verminderde doorbloeding waardoor er huidproblemen (jeuk, roodheid, wondjes) kunnen ontstaan.
De bekkenfysiotherapeut maakt je bewust van de opgebouwde spanning in de bekkenbodemspieren en leert je hoe je deze spanning met behulp van bekkenbodem-, ademhalings-, en ontspanningsoefeningen onder controle krijgt en kunt verminderen. Ook kunnen massage- en rekkingstechnieken helpen om de bekkenbodemspier te ontspannen.
De bekkenfysiotherapeut
De bekkenfysiotherapeut legt je de functie van de bekkenbodem uit en wat zijn rol is in relatie tot jouw klachten. De bewustwording van het aanspannen en ontspannen van de bekkenbodem is een belangrijke stap in de behandeling. Myofeedback kan worden gebruikt om de spanning in de bekkenbodemspieren op een beeldscherm te laten zien. Op deze manier wordt zichtbaar gemaakt wanneer je de bekkenbodemspieren aanspant en ontspant. Ook krijg je tijdens de behandeling uitleg over wat er gebeurt in je lichaam tijdens seksuele opwinding. Een deel van de behandeling bestaat uit gerichte informatie over de lichamelijke, psychologische en relationele aspecten van seksualiteit.
Mocht binnen de behandeling blijken dat individuele of relationele problemen een dusdanige rol spelen dat verwijzing naar een andere discipline nodig is, dan kan er samen worden gewerkt met een seksuoloog NVVS.
Seksuologie
Zoals gezegd spelen naast de hiervoor genoemde lichamelijke oorzaken ook psychische en sociale factoren een rol. Die werken altijd nauw samen met de lichamelijke factoren. Lichaam en geest beïnvloeden elkaar de hele tijd en ze reageren op de sociale omgeving. Om prettig te kunnen vrijen helpt het als je goed in je vel zit, je een fijne relatie hebt en er rustige en veilige omstandigheden zijn waarin je kunt vrijen.
Psychische factoren
Als je niet lekker in je vel zit, zal prettig vrijen een uitdaging worden. Je kunt hierbij denken aan: angst om te vrijen vanwege pijn, geen zin in vrijen omdat het de laatste paar keer niet lukte met de erectie of met het klaarkomen. Als je spanning hebt op je werk omdat je niet goed functioneert, zal zich dat ook snel vertalen in gedachten over het vrijen: ‘dat zal ook wel niet lukken’.
Ervaringen
Als je tijdens het vrijen slechte ervaringen opdoet, dan zetten die zich vast in je hersenen. Bij een volgende vrijpartij kan je hier weer aan herinnerd worden. En als het dan weer niet lukt of niet prettig is, versterkt dat het proces dat zich in de hersenen afspeelt.
Gedachten
We hebben de hele dag door allerlei gedachten in ons hoofd: ‘het zal wel gaan regenen dus laat ik een paraplu meenemen’. ‘Het zal wel druk op de weg zijn, dus ik ga eerder van huis’. Bij het vrijen is de gedachte: ‘het zal wel weer niet lukken’ een veel voorkomende reden waarom het niet lukt. Aan de andere kant kan ook de gedachte: ‘en nú gaat het lukken’ hetzelfde effect hebben. Gedachten hebben invloed op ons gevoel, onze ervaringen en op onze lichamelijke functies.
Sociale factoren
Naast zaken die bij jezelf spelen, kunnen ook de omstandigheden een rol spelen. Hierbij kun je denken aan: de ruimte die er in huis is om rustig te vrijen, de duur van de relatie en hoe goed die relatie is. Als er regelmatig onenigheid is en het moeilijk is om dingen samen te beslissen of te doen, dan zal het vrijen ook lastiger gaan.
Relatie
Vrijen met je partner is een mooie manier om samen plezier te beleven en versterkt de relatie. Als je vanuit een mooie gelijkwaardige relatie start met vrijen, heb je goede kans dat het vrijen plezierig is. Als er binnen de relatie zaken zijn die jullie omgaan met elkaar beïnvloeden op een manier die boosheid of verdriet oproept, dan zal het vrijen heel anders worden ervaren. Er zijn binnen een relatie veel redenen om te vrijen. En die hebben niet allemaal met ‘zin in seks’ te maken. Zo kun je vrijen alleen omdat je zwanger wilt raken. Je kunt ook vrijen omdat je vindt dat de ander recht heeft op zijn of haar plezier, of omdat de ander er behoefte aan heeft. En je kunt vrijen omdat je bang bent dat de ander bij je weg gaat.
Omstandigheden
Om met plezier te kunnen vrijen is het nodig dat de omstandigheden je een gevoel van veiligheid en rust bieden. Vrijen op een kamer in een huis waar ook de kinderen wonen kan onrust geven: een kind zal maar binnenkomen als het niet kan slapen. Ouderen in verzorgingshuizen hebben vaak moeite om een geschikte ruimte te vinden om te vrijen. Het zijn hele simpele dingen van de omgeving die een rol spelen. Een krakend bed, een koude tochtige kamer, geluid van de buren of van buiten, het zijn allemaal factoren die het prettig vrijen kunnen bemoeilijken.
De seksuoloog
Een seksuoloog is een psycholoog of arts die een aanvullende opleiding heeft gevolgd om seksuoloog te worden. De term seksuoloog is in Nederland niet beschermd: iedereen mag zich zo noemen. Een Seksuoloog-NVVS is een seksuoloog die als zodanig is geregistreerd bij de Nederlandse wetenschappelijke Vereniging Voor Seksuologie (NVVS). Op de website van de NVVS kun je zien welke eisen er gesteld worden aan deze registratie. Daar kun je ook een geregistreerde seksuoloog-NVVS in jouw omgeving vinden.
Seksuologische begeleiding
De seksuoloog kan je begeleiden in het herwinnen van je seksuele mogelijkheden en in het verbeteren van het vrijen. De seksuoloog doet dit middels gesprekken, meegeven van oefeningen voor thuis en als het een arts is, het voorschrijven van medicijnen.
Medicijnen
Medicijnen worden vooral voorgeschreven om de kwaliteit van de erectie te verbeteren. Voor vrouwen kunnen medicijnen worden gegeven om de vochtigheid (het nat worden) van de schede te verbeteren.
De seksuoloog zal samen met jou werken aan het verbeteren van je seksuele beleving en seksuele gezondheid.